Παρά το γεγονός ότι η πολιτιστική κίνηση έχει μεταφερθεί εδώ και καιρό στη δυτική όχθη, ο βορράς του Παρισιού παραμένει πάντα νεκρός πολιτιστικά με λιγοστές εξαιρέσεις, όπως ο χώρος σύγχρονης τέχνης «Plateau», η Πόλη της Μουσικής ή το Εθνικό Κέντρο Χορού, να επιβεβαιώνουν τον κανόνα.
Έτσι, λοιπόν, η απόφαση να μετατραπεί ένα από τα πιο εντυπωσιακά κτίρια της πρωτεύουσας στον πολυχώρο «104», δεν μπορεί να είναι παρά ευπρόσδεκτη. Χτισμένο στα 1873 στην καρδιά του 19ου διαμερίσματος, μια ζωντανή πολυπολιτισμική περιοχή με αρκετά ωστόσο προβλήματα λόγω της αυξημένης διακίνησης ναρκωτικών, το συγκρότημα άρχισε να λειτουργεί ως δημοτικό γραφείο τελετών στις αρχές του 20ού αιώνα.
Ήταν η χρονιά του επίσημου διαχωρισμού της θρησκευτικής από την κοσμική Εκκλησία στη Γαλλία και οι εμπνευστές της δημόσιας αυτής υπηρεσίας ήταν ιδιαίτερα περήφανοι που μπορούσαν να προσφέρουν μιαν αξιοπρεπή τελετή σε όλους, ανεξάρτητα από τη θρησκεία τους, την κοινωνική τους ταυτότητα (οι χωρισμένες γυναίκες θάβονταν παλαιότερα βράδυ) ή τις συνθήκες θανάτου τους (οι αυτόχειρες δεν είχαν δικαίωμα σε τελετή).
Η επιχείρηση, η οποία λειτουργούσε με υποδειγματικό τρόπο έχοντας φτάσει να απασχολεί μέχρι και 1.400 άτομα (μεταξύ των οποίων πολλές γυναίκες), σταμάτησε να λειτουργεί το 1993. Εκτοτε ο χώρος παρέμενε αναξιοποίητος ανοίγοντας τις πόρτες του μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις όπως η Γιορτή της Μουσικής.
Η δημιουργία του κέντρου, που θα εγκαινιαστεί το Σάββατο 11 Οκτωβρίου, αναμένεται να τονώσει πολιτιστικά την ευρύτερη περιοχή φέρνοντας σε επαφή με την τέχνη όχι μόνο τους λίγους, αλλά και τους κατοίκους της γειτονιάς: εργαστήρια, δωρεάν συναυλίες και εκδηλώσεις, παιδαγωγικά προγράμματα είναι μερικά μόνο από τα σχέδια των δύο διευθυντών του, γνωστών σκηνοθετών του θεάτρου, Ρομπέρ Κανταρέλα και Φρεντερίκ Φισμπάκ.
Το διευθυντικό δίδυμο έχει, μάλιστα, προαναγγείλει πως στο «104» δεν θα διοργανώνονται μόνο φεστιβάλ και εκδηλώσεις. Ο χώρος θα έχει τη δυνατότητα (οικονομική και τεχνική) να αναλαμβάνει παραγωγές φιλοξενώντας επιπλέον τις ομάδες καθ' όλη τη διάρκεια των προβών. Η πρόσκληση του κέντρου είναι ανοιχτή και απευθύνεται όχι μόνο σε Γάλλους, αλλά και στο εξωτερικό, με ιδιαίτερη έμφαση σε νέους, καθιερωμένους ή ανερχόμενους, δημιουργούς της ευρωπαϊκής σκηνής.
Η δυναμική, άλλωστε, του χώρου είναι εντυπωσιακή: μέσα στα 39.000 τ.μ. που διαθέτει θα έχει τη δυνατότητα να φιλοξενεί περισσότερους από 200 καλλιτέχνες, αλλά και μεγάλα εικαστικά γεγονότα. Η αρχή θα γίνει στις 24 Οκτωβρίου με 58 αίθουσες τέχνης να παρουσιάζουν για τέσσερις μέρες την πρώτη off αγορά σύγχρονης τέχνης. Η διοργάνωση με τον τίτλο «Slick» θα διεξαχθεί παράλληλα με την «επίσημη» Fiac με στόχο να αναδείξει «τη δυναμικότητα της παριζιάνικης καλλιτεχνικής σκηνής».
Οι καλλιτέχνες που έχουν μέχρι στιγμής αναγγελθεί, φανερώνουν τις προθέσεις των διευθυντών του «104». Στις 20 Νοεμβρίου θα μπορούμε να παρακολουθήσουμε ανοιχτή πρόβα του νεαρού Ιάπωνα Τόσικι Οκάντα και της ολοκαίνουργιας δουλειάς του (στα όρια θεάτρου και χορού) με τίτλο «Free Time» που έρχεται στο Παρίσι με αφορμή το Φεστιβάλ του Φθινοπώρου. Λίγο πριν από τα Χριστούγεννα θα δούμε τη «διηπειρωτική τηλεφωνική» παράσταση του δημοφιλούς γερμανοελβετικού σκηνοθετικού τρίο «Ρίμινι Πρότοκολ» με τίτλο «Call Cutta in a box», μια ιδιότυπη εμπειρία «σε κουτί» όπου κάθε θεατής, μόνος σε ένα περίεργο γραφείο γεμάτο μικρές εκπλήξεις και ένα τηλέφωνο, ανακαλύπτει ξανά τον εαυτό του και τον κόσμο γύρω του συνομιλώντας απευθείας με τον υπάλληλο ενός τηλεφωνικού κέντρου στην Καλκούτα.
Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, τέλος, αναμένεται στο «104» η γνωστή για τις πολιτικοποιημένες δράσεις της Κουβανή Τάνια Μπρουγκέρα, που θα στήσει με τη συμμετοχή κατοίκων της περιοχής (στην πλειονότητά τους μετανάστες δεύτερης και τρίτης γενιάς) ένα νέο πρότζεκτ γύρω από ένα ακανθώδες θέμα, τη μεταναστευτική ευρωπαϊκή πολιτική.
