«Ναι, πιστεύαμε ότι θα κάνουμε μια επανάσταση στις ΗΠΑ. Γιατί κάθε επανάσταση φαίνεται αδύνατη ώσπου να πραγματοποιηθεί».
Ο Bill Ayers είναι σαφής. Σαράντα χρόνια πριν, όταν το κίνημα ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ στις ΗΠΑ κορυφωνόταν, ο ίδιος με μερικούς εικοσάρηδες φοιτητές έφτιαξαν την ομάδα των Weathermen, με όνομα που πήραν από ένα τραγούδι του Μπομπ Ντίλαν. Ηθελαν να ξεκινήσουν αντάρτικο μέσα στις ΗΠΑ για να ξεσηκώσουν τον λαό ενάντια στην κυβέρνηση. Διαλύθηκαν σύντομα από το FBI, ο ίδιος και η γυναίκα του βγήκαν από την παρανομία μόνο όταν οι κατηγορίες εναντίον τους κρίθηκαν αβάσιμες.
Σήμερα ο Bill Ayers είναι καθηγητής παιδαγωγικής στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις στο Σικάγο. Κυκλοφόρησε το αυτοβιογραφικό του βιβλίο «Fugitive Days», όπου εξηγεί τον αγώνα τους τις μέρες του '60, αλλά τον Απρίλιο ξαναβρέθηκε στην επικαιρότητα και για έναν άλλο λόγο: οι συντηρητικοί κατηγόρησαν τον υποψήφιο πρόεδρο Μπάρακ Ομπάμα ότι χρηματοδοτείται από τρομοκράτες. Αιτία, τα 200 δολάρια που είχε προσφέρει εκείνος στην εκστρατεία του το 2001, όταν ο μαύρος πολιτικός έβαζε υποψηφιότητα για γερουσιαστής του Ιλινόις!
Ο Bill Ayers μίλησε στο «7» για τους Weathermen, το '68 και τις εκλογές.
Υποστηρίζετε πραγματικά τον Ομπάμα για πρόεδρο;
Οι εκλογές στις ΗΠΑ είναι συνήθως ένα καρναβάλι θορύβου, προβολέων και κραυγαλέας υποκρισίας. Εχουμε μια αναιμική δημοκρατία -που πρόσφατα έγινε ακόμα πιο σαθρή- ενώ χρειαζόμαστε μια ακμαία μαζική δημοκρατία. Ομως πρέπει να θυμόμαστε ότι ο Λίντον Τζόνσον, ο πρόεδρος που έκανε τον πόλεμο στο Βιετνάμ, παραχώρησε τα δικαιώματα στους Αφροαμερικανούς και υπέγραψε πολλούς νόμους υπέρ της εργατικής τάξης. Οχι επειδή ήθελε, αλλά επειδή πιέστηκε από ένα μαζικό κίνημα.
Οπότε το κλειδί είναι να φτιάξουμε πρώτα ένα ισχυρό πολιτικό κίνημα με λαϊκή βάση και όχι να ψηφίσουμε αυτόν που θα κάνει τη λιγότερη ζημιά στη χώρα, όπως συνηθίζεται. Υπάρχουν φυσικά διαφορές ανάμεσα στους υποψηφίους. Αλλά δεν υποστηρίζω κάποιον. Πιστεύω μόνο στη δημιουργία ενός κινήματος όπου οι άνθρωποι βλέπουν τον εαυτό τους ως υποκείμενα της ιστορίας και παίρνουν αποφάσεις για την ίδια τους τη ζωή.
Πως περάσατε από ένα μαζικό κίνημα κατά του πολέμου του Βιετνάμ στην ανταρτική δράση;
Με συνέλαβαν μαζί με άλλους 39, πρώτη φορά σε μια καθιστική διαμαρτυρία το '65 ενάντια στη στρατιωτική επέμβαση στο Βιετνάμ. Τότε ο πόλεμος ήταν δημοφιλής, τον υποστήριζε πάνω από το 70% του αμερικανικού λαού. Αρχικά ήμασταν μόνο φοιτητές. Μετα από τρία χρόνια, το '68, ο λαός είχε εκδηλώσει τη μαζική του αντίθεση στον πόλεμο.
Ήταν το αποτέλεσμα της οργάνωσης του κινήματος διαμαρτυρίας και των προσπαθειών ηγετών όπως ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, που δολοφονήθηκε εκείνη τη χρονιά. Ο πόλεμος ήταν παράνομος και ανήθικος. Οι βετεράνοι που γύριζαν πίσω έλεγαν όλη την αλήθεια για την επιθετικότητα και τις θηριωδίες των στρατευμάτων κατοχής. Η μεγάλη αντεπίθεση των Βιετκόνγκ τον Ιανουάριο του '68 κατέστρεψε κάθε πιθανότητα για μια αμερικανική νίκη.
Ο πόλεμος συνεχιζόταν και άρχισαν οι τυφλοί βομβαρδισμοί από αέρος και θαλάσσης. Κάθε εβδομάδα σκοτώνονταν κάπου 200 άνθρωποι στο Βιετνάμ. Δεν μπορούσαμε να βρούμε έναν τρόπο για να σταματήσουμε τη σφαγή. Το ειρηνιστικό κίνημα διασπάστηκε απογοητευμένο. Αλλοι προσπάθησαν να φτιάξουν μια συμμμαχία με το Δημοκρατικό Κόμμα. Αλλοι κατέφυγαν στην Ευρώπη και την Αφρική. Εγώ και οι σύντροφοί μου ιδρύσαμε μια ανταρτική ομάδα για να διασώσουμε την ιδέα ότι μπορούμε ακόμα να πολεμήσουμε την κυβέρνηση και τα πολεμοχαρή γεράκια της.
Ποτέ δεν πιστέψαμε ότι ο αγώνας μας θα μας οδηγούσε σε μια ένοπλου τύπου αναμέτρηση με τον μεγαλύτερο στρατό του κόσμου. Ήμασταν παιδιά οπλισμένα με σφεντόνες. Θέλαμε να ξεσηκώσουμε τον κόσμο ενάντια σε ένα σύστημα κτισμένο πάνω στην εκμετάλλευση, την ιεραρχία, την καταπίεση και την οργανωμένη βία, καθώς και την ισχυρή κλίκα των πολεμικών βιομηχανιών.
Πιστεύατε πραγματικά ότι μια μικρή ένοπλη ομάδα θα κατάφερνε κάτι εκεί όπου απέτυχε ένα κίνημα;
Πιστεύαμε ότι ήμασταν μέρος του Τρίτου Κόσμου, ένα ακόμα απελευθερωτικό κίνημα που αγωνίζεται για αυτοδιάθεση και θα κόβει τα πλοκάμια του Θηρίου, ένα προς ένα, αλλάζοντας τον κόσμο. Και πιστεύαμε ότι εμείς που ζούσαμε στη μητρόπολη της Αυτοκρατορίας είχαμε καθήκον να αντισταθούμε με κάθε τρόπο στον ιμπεριαλισμό που εκπορευόταν από την ίδια μας την κυβέρνηση.
Το 1968 ήταν χρονιά πολλών θαυμάτων
Σαράντα χρόνια μετά πώς βλέπετε το 1968;
Το 1968 ήταν μια χρονιά θαυμάτων, μια χρονιά ελπίδας και απογοήτευσης. Φυσικά άλλαξε πολλά. Αλλά είναι πολύ νωρίς να λέμε απλουστευτικά ότι το '68 άλλαξε τον κόσμο. Ηταν μόνο ένα πρελούδιο. Γεννήθηκα στο τέλος του Β' Παγκόσμιου Πολέμου και μεγάλωσα στην ψυχροπολεμική περίοδο. Ο μικρόκοσμός μου ήταν ένα απομονωμένο μέρος όπου επικρατούσε η ευημερία, η άμεση ικανοποίηση των αναγκών, και έμοιαζε με μια ουτοπία όπου μπορούσαν να ικανοποιηθούν όλες σου οι επιθυμίες.
Είχα απόλυτη άγνοια για ό,τι μπορούσε να συμβαίνει έξω από τα ήρεμα προάστια με το καλοκουρεμένο γκαζόν. Ενηλικιώθηκα τη δεκατία του '60 όταν το Κίνημα για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα προσδιόρισε το πεδίο της πάλης στις ΗΠΑ. Οταν οι αγώνες ενάντια στην αποικιοκρατία έσπερναν παντού το μήνυμα της αλλαγής. Ανοιξα τα μάτια μου και είδα έναν κόσμο στις φλόγες και ξαφνικά κατάλαβα ότι οι ΗΠΑ ήταν στο αντίπαλο στρατόπεδο από αυτό της επανάστασης. Η χώρα μου όχι μόνο ασκούσε στρατιωτική βία σε όλο τον πλανήτη, αλλά ήταν το κεντρικό στρατηγείο της αντεπανάστασης. Δεν ήταν μόνο το '68. Ολη τη δεκαετία του '60 παλεύαμε για να εξαλείψουμε το σύστημα που γεννάει τους πολέμους και τον ρατσισμό.
Υπάρχει η αίσθηση ότι οι παλιοί επαναστάτες του '68 είναι οι σημερινοί στυλοβάτες της εξουσίας.
Είναι το κλασικό κλισέ ότι οι ριζοσπάστες αγωνιστές έγιναν αποστάτες, βασισμένο στην πορεία κάποιων προσώπων. Δεν έχω τέτοιες εμπειρίες. Ολοι οι φίλοι μου -που είναι ακόμα φίλοι μου- δουλεύουν γι' αυτό που αγωνίστηκαν στα νιάτα τους, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την κοινωνική δικαιοσύνη, την ειρήνη και την ελευθερία.
Όμως τώρα δεν φαίνεται να γεννιέται ένα αντίστοιχο κίνημα κατά του πολέμου στο Ιράκ.
Απλά χρειάστηκαν μερικά χρόνια για να αντιδράσει ο κόσμος, αφού είχε να αντιμετωπίσει μια συνεχή, ανελέητη προπαγάνδα υπέρ του αποκαλούμενου Πολέμου κατά της Τρομοκρατίας. Ο λαός είναι ενάντια και σε αυτόν τον πόλεμο, έστω κι αν δεν συμμετέχει σε τεράστιες διαδηλώσεις όπως το '60. Εκείνη η εποχή μυθοποιήθηκε τόσο, που κατάντησε φρένο για οποιονδήποτε αγώνα σήμερα. Πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν θα επαναληφθεί. Οι άνθρωποι θα αντισταθούν με νέα γλώσσα και νέους, απρόβλεπτους τρόπους.
Πολλές αμερικανικές εφημερίδες γράφουν ότι έχετε πει σε συνεντεύξεις σας ότι δεν μετανιώσατε που βάλατε βόμβες αλλά μετανιώσατε που δεν βάλατε περισσότερες.
Είπα και λέω μόνο ότι μετάνιωσα για πολλά πράγματα στη μακρά πορεία της ζωής μου, αλλά δεν έχω μετανιώσει που αντιστάθηκα με όλο μου το είναι στη σφαγή του Βιετνάμ. Δεν ήμασταν αρκετά δυνατοί και αποτύχαμε. Τελικά οι ΗΠΑ ηττήθηκαν σε έναν ντροπιαστικό και αιματηρό πόλεμο που ξεκίνησαν. Και αν για κάτι μετανιώνω είναι ότι δεν έκανα αρκετά για να τον σταματήσω πιο πριν.
