Τον προηγούμενο μήνα κυκλοφόρησε (στην Αγγλία) ένα ξεχωριστό βιβλίο, το οποίο γράφτηκε πριν από 37 χρόνια αλλά, μέχρι σήμερα, δεν εκδόθηκε ποτέ. Μια «αυτοβιογραφία» ενός διάσημου ανθρώπου, για την οποία όμως ο ίδιος δεν είχε ιδέα...
Ο συγγραφέας Clifford Irving είναι το κεντρικό πρόσωπο της όλης ιστορίας, ο άνθρωπος που κατάφερε να γίνει πρώτο θέμα στα media το 1971, όταν και έπεισε ένα σοβαρό εκδοτικό οίκο, τους Μακ Γκρο-Χιλ, ότι είχε πάρει την έγκριση του Χάουαρντ Χιουζ, του μεγιστάνα-θρύλου της Αμερικής, να συγγράψει την αυτοβιογραφία του, κάτι ολωσδιόλου ψευδές. Ο Ιρβινγκ έκανε ό,τι μπορούσε για να στηρίξει το θεότρελο σχέδιό του. Πλαστογράφησε τον γραφικό χαρακτήρα του Χιουζ σε ιδιωτικά συμφωνητικά, αράδιαζε διάφορες ιστορίες στους εκδότες του για το πώς συναντούσε τον Χιουζ σε εξωτικά νησιά κ.ά.
Πού βασίστηκε ο Ιρβινγκ και προχώρησε στην υλοποίηση του παράτολμου σχεδίου; Στο ότι ο Χιουζ, με το πέρασμα των χρόνων, είχε μετατραπεί σε μισάνθρωπο, αφού ζούσε εντελώς απομονωμένος σε σουίτες πολυτελών ξενοδοχείων, ενώ είχε να εμφανιστεί δημόσια από το 1958. Επί δεκατρία χρόνια κανείς δεν τον είχε δει και δεν τον είχε ακούσει σε όλη την Αμερική, εκτός από τους πολύ στενούς του συνεργάτες. Ο Ιρβινγκ ήταν σχεδόν βέβαιος ότι ο Χιουζ, με τη μισανθρωπία που τον διέκρινε, δεν θα έβγαινε δημόσια να διαψεύσει την ψεύτικη «αυτοβιογραφία», επιτρέποντας έτσι στον «φιλόδοξο βιογράφο» του να πετύχει το «colpo grosso».
Δυστυχώς, ο συγγραφέας δεν υπολόγισε καλά και ο Χιουζ, έστω και μέσω μιας τηλεφωνικής κόμφερανς, προέβη στη διάψευση. Ο στριμωγμένος Ιρβινγκ έπαιξε το τελευταίο του χαρτί, υποστηρίζοντας ότι αυτός που έδωσε την τηλεφωνική κόμφερανς δεν ήταν ο Χιουζ αλλά κάποιος που μιμούνταν εξαιρετικά τη φωνή του! Και παρ' ότι κέρδισε λίγο χρόνο, στο τέλος οι έρευνες, που είχαν αρχίσει να γίνονται από την αστυνομία και τους θορυβημένους εκδοτικούς οίκους Μακ Γκρο - Χιλ και Time Life (που είχε εξασφαλίσει έναντι αδράς αμοιβής τα δικαιώματα της αποκλειστικής προδημοσίευσης της βιογραφίας), αποκάλυψαν ότι το όλο εγχείρημα ήταν απάτη.
Κάπως έτσι ο Ιρβινγκ πλήρωσε το τίμημα που του αναλογούσε για το κολοσσιαίο ψέμα του, αφού φυλακίστηκε για δυόμισι χρόνια (εν αντιθέσει, βέβαια, με άλλες χώρες, όπου δημοσιογράφους που βγάζουν ψεύτικες συνεντεύξεις και ψεύτικα τηλεοπτικά ρεπορτάζ δεν τους αγγίζει κανείς, αντίθετα συνεχίζουν και δημοσιογραφούν και θεωρούνται μάλιστα και εξαιρετικά ευυπόληπτοι...).
Αργότερα, όταν αφέθηκε ελεύθερος, συνέγραψε την «Απάτη», το χρονικό της όλης απίστευτης ιστορίας, το οποίο έγινε μπεστ σέλερ (και κυκλοφόρησε πρόσφατα στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Πάπυρος). Τις ιδέες και τις πεποιθήσεις του, καθώς και το πώς εξελίχθηκε η ζωή του στα επόμενα χρόνια, από την αποφυλάκισή του μέχρι σήμερα, ο Κλίφορντ Ιρβινγκ παραθέτει στην «Ε», στη συνέντευξη που ακολουθεί. Και η οποία είναι, πολύ απλά, η εξομολόγηση ενός ευφυέστατου απατεώνα που ενορχήστρωσε τη μεγαλύτερη απάτη στην ιστορία των αμερικανικών media.
Κρίνοντας τώρα, από μια μακρά χρονολογική απόσταση, ποιο ήταν το βασικό σας κίνητρο για τη συγγραφή της βιογραφίας του Χάουαρντ Χιουζ;
Έχω ερωτηθεί κι άλλες φορές γι' αυτό και έχω δώσει διάφορες απαντήσεις. Κι αυτό επειδή κανείς δεν είναι ευχαριστημένος με την πραγματική απάντηση, η οποία είναι η εξής: "ειλικρινά δεν γνωρίζω". Λιγότερο αληθής αλλά αρκετά κοντινή θα ήταν η ακόλουθη απάντηση: "Ημουν πολύ τεμπέλης για να ανεβώ το όρος Εβερεστ και η απάτη έμοιαζε σαν μια εξίσου συναρπαστική περιπέτεια, από την οποία ήμουν ταυτόχρονα σίγουρος ότι θα επιβιώσω".
Τι σας έκανε να πιστεύετε ότι τελικά θα γλιτώνατε;
Υπεροψία, βλακεία και αφέλεια, σε ίσες δόσεις.
Πέραν της φυλάκισής σας ποιες ήταν οι παράπλευρες συνέπειες αυτής της ιστορίας στη ζωή σας;
Η απάτη έγινε πριν από 37 χρόνια, οπότε οι συνέπειες δεν είναι πολύ ξεκάθαρες πλέον για μένα. Δεν έχασα παλιούς φίλους, ενώ έκανα καινούργιους. Ο γάμος μου τελείωσε, αλλά εγώ και η Ιντιθ κρατήσαμε μια δυνατή και αφοσιωμένη φιλία. Μιλάμε συχνά και επισκεπτόμαστε ο ένας τον άλλο επίσης συχνά. Η Ιντιθ κράτησε τα παιδιά μέχρι τα 16 τους χρόνια και μετά ήρθαν να μείνουν μαζί μου. Εγώ ξαναπαντρεύτηκα μια Αυστραλέζα, την Τζούλι.
Σε περίπτωση που δεν σας έπιαναν, δεν θα μπαίνατε στον πειρασμό να αποκαλύψετε το όλο θέμα στο μέλλον, απλώς και μόνο για την ικανοποίηση που θα σας προσέφερε η αποκάλυψη;
Είμαι βέβαιος ότι σε κάποιον βαθμό θα το αποκάλυπτα εξαιτίας υπεροψίας, βλακείας και αφέλειας. Συν αυτό που ο ψυχίατρος Καρλ Γιουνγκ όρισε ως "ο καταναγκασμός της εξομολόγησης".
Τι στοίχισε η όλη ιστορία στον εκδοτικό οίκο Μακ Γκρο-Χιλ και στο Time Life; Απολύθηκαν κάποιοι, κύλησαν κεφάλια;
Νομίζω ότι έναν-δυο από τους υπεύθυνους, αν και δεν τους απέλυσαν, τους έκαναν να αισθανθούν ότι έπρεπε να παραιτηθούν -και παραιτήθηκαν. Ολοι τους έκαναν επιτυχημένες καριέρες στη συνέχεια κάπου αλλού. Ουδείς απολύθηκε ή παραιτήθηκε από το Time Life: οι εκδότες του ήταν πολύ υπερόπτες, βλάκες και αφελείς για να αποδεχθούν ότι και οι ίδιοι ήταν αξιοκατάκριτοι για ό,τι συνέβη.
Είδατε το φιλμ του Σκορσέζε, «Aviator», που γυρίστηκε για τη ζωή του Χάουαρντ Χιουζ;
Ναι, το είδα και αισθάνθηκα ότι ήταν πολύ μακριά από την αλήθεια, όποια μπορεί να είναι αυτή. Δεν τη θεωρώ καλή ταινία. Το να υποδυθεί ο μικρόσωμος Λεονάρντο Ντι Κάπριο τον ψηλό και άχαρο Χάουαρντ Χιουζ δεν νομίζω ότι ήταν καλή ιδέα ούτε, ότι λειτούργησε σωστά.
Κερδίσατε χρήματα από το βιβλίο «Η απάτη» ή τις πωλήσεις των υπόλοιπων βιβλίων σας, τα οποία, λογικά, πρέπει να έγιναν μπεστ σέλερ έπειτα από την όλη περιπέτειά σας;
Ναι, κέρδισα και τα άξιζα, επειδή είχα δουλέψει πολύ σκληρά. Αρκετά από τα μετέπειτα μυθιστορήματά μου ( "Tom Mix and Pancho Villa", "Trial", "Final Argument", "Daddy's Girl") έγιναν μπεστ σέλερ, όχι εξαιτίας της δημοτικότητάς μου, αλλά επειδή, όπως πιστεύω, ήταν καλά βιβλία και ο κόσμος ευχαριστήθηκε την ανάγνωσή τους και έμαθε κάτι από αυτά.
Πόση αλήθεια και πόσα ψέματα περιέχουν οι διάφορες αυτοβιογραφίες, οι οποίες τις περισσότερες φορές εξιδανικεύουν τη ζωή ενός διάσημου προσώπου, αμβλύνοντας όλες του τις αιχμές;
Δεν διάβασα ποτέ μια αυτοβιογραφία ή ακόμη και βιογραφία οποιουδήποτε που να πίστεψα ότι επρόκειτο για πραγματική ιστορία. Είναι όλες μυθοπλασία, όπως είναι και κάθε δήλωση που κάνει κάποιος για τον εαυτό του. Λέμε διάφορες ιστορίες για τον εαυτό μας με σκοπό να προσδώσουμε στη ζωή μας νόημα και σκοπό. Στην πραγματικότητα, η ζωή μας δεν έχει νόημα και σκοπό: η ζωή μας είναι όπως αυτή των μυρμηγκιών, που τρέχουν αναστατωμένα μπρος-πίσω, με μόνο ενδιαφέρον την επιβίωση και την τροφή. Η βιογραφία είναι ακόμη μία φόρμα διασκέδασης: δεν εμπεριέχει περισσότερη αλήθεια απ' όση περιέχει η δημοσιογραφία.
Στο βιβλίο σας κατηγορείτε τους δημοσιογράφους του Time ότι την περίοδο που το βιβλίο σας ήταν έτοιμο να εκδοθεί έγραφαν στο περιοδικό ψέματα, ανακριβείς πληροφορίες. Δεν είναι το Time η βίβλος της δημοσιογραφίας όπου γράφεται η αλήθεια και μόνο η αλήθεια;
Το Time είναι η βίβλος της κάλπικης δημοσιογραφίας. Κάθε φορά που γράφουν για μια ιστορία για την οποία τυχαίνει να ξέρω τα γεγονότα, συνειδητοποιώ ότι αγνοούν τα περισσότερα από αυτά. Το ίδιο ισχύει και για τους New York Times.
Το γεγονός ότι τόσοι άνθρωποι με γνώσεις και μεγάλη επαγγελματική εμπειρία εξαπατήθηκαν από εσάς, πού οφείλεται;
Νομίζω ότι επειδή στο βάθος της καρδιάς τους ήθελαν πραγματικά να πιστέψουν ότι όλη αυτή η ιστορία της συγγραφής της αυτοβιογραφίας του Χάουαρντ Χιουζ ήταν αληθινή. Σας παραπέμπω και στο βιβλίο μου "Η απάτη", όπου αναφέρω τη ρήση του W.C. Fields "κανείς ποτέ δεν μπορεί να ξεγελάσει έναν πραγματικά έντιμο άνθρωπο", με την οποία συμφωνώ απόλυτα.
