Οι Μέδικοι εν όπλοις: Έκθεση στην Σκαρπερία

oi-medikoi-en-oplois-ekthesi-stin-scarperia

Ήδη από το 1530, η Σκαρπερία, μια πολίχνη στην ευρύτερη περιοχή της Φλωρεντίας στην Τοσκάνη, ήταν γνωστή για τις περίφημες λεπίδες της.


Και μέχρι το 1700 είχε γίνει διάσημη για τα εγχειρίδια, τα σπαθιά και τις σπάθες, τους σουγιάδες, τις λόγχες, τα κλαδευτήρια και τα ψαλίδια της. Το 1906 υπήρχαν ακόμα εκεί 46 εργαστήρια με 300 τεχνίτες, εκ των οποίων απομένουν σήμερα τέσσερα και φυσικά το «Μουσείο των Λεπίδων».

Στη Σκαρπερία ακριβώς, στο «Παλάτσο ντέι Βικάρι» με τον υψηλό πύργο και τα σκούδα σε πέτρα και πορσελάνη, ώς τις 30 Νοεμβρίου, μπορεί να δει κανείς την έκθεση οι «Μέδικοι εν όπλοις».

Ως τα τέλη του 1500 στο Παλάτσο Ουφίτσι, τρεις αίθουσες ήσαν γνωστές ως «Θαυμαστές», αφού ήσαν εκείνες που φιλοξενούσαν τη συλλογή των όπλων της ιστορικής οικογένειας των αρχόντων της Φλωρεντίας, η οποία αργότερα διασκορπίστηκε. Εν τέλει το οπλοστάσιο των Μεδίκων συγκεντρώθηκε στην Σκαρπερία, μαζί με τα πορτρέτα τους ενώ φέρουν πολεμική εξάρτυση.

Εκεί τα ατσάλινα εγχειρίδια, τα διακοσμημένα με επιχρυσωμένο μπρούτζο, οι σπάθες που χρησιμοποιούσαν οι έφιπποι και τα ελαφρά κράνη του γερμανικού ιππικού. Εκεί και τα κράνη του βαρέος ιππικού με τη λεπτότατη σχισμή για τα μάτια στην οποία το χτύπημα με τη λόγχη ήταν πάντα μοιραίο, όπως συνέβη και στον Ερρίκο Β' του Βαλουά το 1559, ατυχώς σ' αυτόν στη διάρκεια αγώνων.

Το πρώτο πορτρέτο που θα δει ο επισκέπτης δεν ανήκει στον διασημότερο της οικογένειας. Είναι του Αλέξανδρου, που ανέλαβε τα ηνία της οικογένειας το 1532 και δολοφονήθηκε το 1537. Ο πίνακας είναι του Τζόρτζιο Βασάρι, που τον εμφανίζει με λαμπρή πανοπλία και με χρυσό σκήπτρο.

Κυρίαρχο πρόσωπο στην έκθεση όμως είναι ο «Ιωάννης των Μαύρων Εμβλημάτων», δηλαδή ο Ιωάννης των Μεδίκων (είχε βάψει μαύρα τα εμβλήματά του ως δείγμα πένθους για τον θάνατο του πάπα Λέοντα του Δέκατου των Μεδίκων το 1520). Το πρώτο γλυπτό που τον αφορά είναι σε μάρμαρο, δουλεμένο από τον Φραντσέσκο ντα Σανγκάλο, τελευταίο της οικογένειας των διάσημων φλωρεντινών αρχιτεκτόνων και γλυπτών. Τον παρουσιάζει να φέρει μια απλή πανοπλία. Υπάρχει ακόμα ένα πορτρέτο του σε 3/4 με λαμπρή μαύρη πανοπλία, που ζωγράφισε ένας από τους μαθητές του Τιτσιάνο, ο Τζαν Πάολο Πάτσε.

Πρόγονος των αλεξίσφαιρων γιλέκων

Το πορτρέτο αυτό υπήρξε παραγγελία του ποιητή, συγγραφέα και στρατιωτικού Πιέτρο Αρετίνο, που υπηρετούσε τον Τζοβάνι, όταν ο τελευταίος σκοτώθηκε πολεμώντας στη Μάντοβα το 1526. Θέλοντας να το κάνει δώρο στον γιο του Τζοβάνι, Κόζιμο, έστειλε τη νεκρική του μάσκα αρχικά στον Τιτσιάνο και στη συνέχεια στον Πάτσε, στον οποίο για να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του έγραψε: «Του χαρίσατε τα χρώματα της ζωής, τόσο που δεν διαφέρει καθόλου η ζωγραφιά σας από τον πραγματικό άνδρα, όπως τον γνώρισα και τον είχα στην καρδιά μου». Το πορτρέτο εκτίθετο στην Ουφίτσι σ' όλη του διάρκεια του 1800 και αποδιδόταν στον Τιτσιάνο.

Υπάρχει, τέλος, ένα ακόμα πορτρέτο του Ιωάννη των Μεδίκων, στο οποίο φορά πανοπλία και κρατά τη στραταρχική του ράβδο, από τον Τζοβάνι Μπατίστα Ναλντίνι. Δίπλα του στέκει η σύζυγός του Μαρία Σαλβιάτι, που φορά λευκό πέπλο και έχει χαμηλωμένα τα μάτια.

Ανάμεσα στους θώρακες και ένας που μοιάζει ως ο πρόγονος των αλεξίσφαιρων γιλέκων. Είναι κατασκευασμένος από μικρές πλάκες από ατσάλι, το 1450-1470, προστατεύει μόνο την πλάτη και φοριόταν όχι μόνο στη μάχη αλλά και καθημερινά. Είναι χαρακτηριστικό ότι, όταν δολοφονήθηκε ο Τζουλιάνο των Μεδίκων, οι εκτελεστές του τον αγκάλιασαν για να δουν αν φορούσε τον συγκεκριμένο θώρακα, πριν τον οδηγήσουν στον Καθεδρικό της Φλωρεντίας, όπου τον σκότωσαν με τα στιλέτα τους.

Κι ακόμα ανάμεσα στα εκθέματα σπανιότατο είναι ένα «Γάντι αρπαγής», κατασκευασμένο από σιδερένια δαχτυλίδια, πυκνά ραμμένα πάνω σε χοντρό λινό. Φοριόταν στο αριστερό χέρι στις μονομαχίες και χρησίμευε για να αρπάζεις το στιλέτο του αντιπάλου.