Η επιστροφή του οβελίσκου της Αξώμης από την Ιταλία στην Αιθιοπία. Η επανένωση του λίθινου πτηνού της Μεγάλης Ζιμπάμπουε. Η επιστροφή προγονικών λειψάνων στους Αβορίγινες της Αυστραλίας από το... Εδιμβούργο.
Η Ελλάδα δεν είναι η μοναδική χώρα που ζητεί την επιστροφή των πολιτιστικών της αγαθών. Νομικοί, καθηγητές πανεπιστημίου, διευθυντές και έφοροι μουσείων, ειδήμονες της πολιτιστικής κληρονομιάς και αρχαιολόγοι απ' όλο τον κόσμο θα συναντηθούν τη Δευτέρα και την Τρίτη στο ολοκαίνουργιο Μουσείο της Ακρόπολης και θα ανταλλάξουν απόψεις για όλες τις περιπτώσεις των «Επιστροφών των πολιτιστικών αγαθών στις χώρες προέλευσής τους».
Το πολύ ενδιαφέρον παγκόσμιο συνέδριο, που οργανώνει το ελληνικό ΥΠΠΟ σε συνεργασία με την UNESCO, έρχεται την κατάλληλη στιγμή. Την ώρα που έχει ανάψει για τα καλά η συζήτηση με ένθερμους υποστηρικτές αλλά και επικριτές.
Μετά το παράδειγμα της Ιταλίας, που κατάφερε να διαλύσει το διεθνές κύκλωμα αρχαιοκαπηλίας και να δει να της επιστρέφονται δεκάδες αρχαία αντικείμενα από τα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου (βλ. κρατήρα του Ευφρονίου), δεν είναι λίγοι εκείνοι που θορυβήθηκαν θεωρώντας ότι άνοιξε το «κουτί της Πανδώρας», με ανυπολόγιστες ακόμη συνέπειες. Για τα μουσεία της Δύσης, φυσικά.
Από τις 10 π.μ. το πρωί της Δευτέρας, παρουσία του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια, του υπουργού Πολιτισμού Μιχάλη Λιάπη, του προέδρου της Γενικής Διάσκεψης της UNESCO, πρέσβη Γεώργιου Αναστασόπουλου και της γενικής υποδιευθύντριας πολιτισμού της UNESCO Φρανσουάζ Ριβιέρ, θα ξεκινήσουν οι εργασίες του συνεδρίου που εντάσσεται στο πλαίσιο Συνδιάσκεψης της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO. Αν και η επιτροπή αυτή δεν έχει θεσμικό δικαίωμα να επιβάλει στα κράτη-μέλη την επιστροφή πολιτιστικών αγαθών, διαθέτει όμως το κύρος και συμβάλλει, με την έκδοση συστάσεων, στην προώθηση του διαλόγου μεταξύ των δύο μερών.
Την πρώτη ημέρα θα τεθούν στο τραπέζι έξι περιπτώσεις διεκδίκησης πολιτιστικών αγαθών:
- Η επιστροφή του οβελίσκου της Αξώμης από την Ιταλία στην Αιθιοπία.
- Η επανένωση του λίθινου πτηνού της Μεγάλης Ζιμπάμπουε σε έκθεση του Βασιλικού Μουσείου Κεντρικής Αφρικής στο Τερβίρεν του Βελγίου και η επιστροφή του από τη Γερμανία στη Ζιμπάμπουε.
- Η επιστροφή προγονικών λειψάνων από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου στη φυλή των αυτόχθονων Ngarrindjeri της Ν. Αυστραλίας.
- Το πρόγραμμα «Utimut» για τον επαναπατρισμό πολιτιστικών αγαθών από τη Δανία στη Γροιλανδία.
- Η επανένωση ενός νεοσουμερικού αγάλματος μέσω της συνεργασίας του Λούβρου και του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης της Νέας Υόρκης.
- Η τελετουργική μάσκα της φυλής των αυτόχθονων Kwakwaka'wakw από το Βρετανικό Μουσείο στο Πολιτιστικό Κέντρο U'mista της Βρετανικής Κολομβίας του Καναδά, στο πλαίσιο μακροχρόνιου δανεισμού.
Την κάθε περίπτωση θα αναλύσουν ομιλητές και από τις δύο εμπλεκόμενες χώρες.
Τα Μάρμαρα του Παρθενώνα δεν συνιστούν ξεχωριστή περίπτωση στο πρόγραμμα, υποθέτουμε όμως ότι η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων στο ΥΠΠΟ Ελενα Κόρκα θα θέσει το θέμα στην εισήγησή της λίγο πριν από τη λήξη των εργασιών της Δευτέρας.
Την Τρίτη (9 π.μ.) θα αναπτυχθούν οι ενότητες: Δεοντολογία και νομική θεώρηση, Διαμεσολάβηση και πολιτιστική διπλωματία, Μουσεία, Αρχαιολογικοί χώροι και πολιτιστικό περιβάλλον, Διεθνής συνεργασία και έρευνα.
Μεταξύ των διακεκριμένων ομιλητών απ' όλο τον κόσμο είναι οι: Μάλκομ Μπελ, καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια. Ανι Κομπέ, επίτιμη έφορος του Τμήματος της Αρχαίας Εγγύς Ανατολής του Λούβρου. Τζόαν Αρούζ, προϊσταμένη του Τμήματος Τέχνης της Αρχαίας Εγγύς Ανατολής του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης. Τζορτζ Μπίζος, νομικός σύμβουλος, Δημοκρατία Ν. Αφρικής. Τζόναθαν Κινγκ, έφορος του Τμήματος Αφρικής, Ωκεανίας, Βόρειας και Νότιας Αμερικής του Βρετανικού Μουσείου. Πάολο Φέρι, βοηθός εισαγγελέα στη Ρώμη (που κάθισε στο εδώλιο τη Μάριον Τρου). Νιλ Μπρόντι, αρχαιολόγος, Κέντρο Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Stanford. Μάθιου Μπόγκντανος, συνταγματάρχης του αμερικανικού στρατού, επικεφαλής της έρευνας για τις αρχαιότητες του Εθνικού Μουσείου του Ιράκ. Λι Ροσενμπάουμ, αρθρογράφος στη «Wall Street Journal», συνεργάτις στο περιοδικό «Art in America». Ρικάρντο Ελάια, πρόεδρος του Τμήματος Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Βοστόνης κ.ά.
Τα πρακτικά του παγκόσμιου συνεδρίου της Αθήνας θα εκδοθούν και θα κυκλοφορήσουν στην επόμενη Συνδιάσκεψη, που θα πραγματοποιηθεί τον Ιούνιο του 2020.
