Πολιτικός σεισμός στη Βενεζουέλα: η συνταγματική μεταρρύθμιση που ζήτησε ο πρόεδρος Ούγκο Τσάβες απορρίφθηκε στο δημοψήφισμα της Κυριακής, αλλά με οριακή πλειοψηφία.
Μολονότι το αποτέλεσμα έδωσε κάτι περισσότερο από 50% στους υποστηρικτές του «όχι», η ετυμηγορία ήταν μήνυμα στον δυναμικό πρόεδρο της Βενεζουέλας, ο οποίος έχει ξεκινήσει τη λεγόμενη «μπολιβαριανή διαδικασία», μια διαδικασία που αποβλέπει στο να εγκαθιδρύσει «τον σοσιαλισμό του 21ου αιώνα», όπως του αρέσει να τον ονομάζει! Ο ίδιος έσπευσε να παραδεχθεί το αποτέλεσμα δηλώνοντας ότι οι υποστηρικτές του «ναι» έκαναν «πολιτικό άλμα προς την επανάσταση», επιφυλασσόμενος να επανέλθει στην προσπάθεια των μεταρρυθμίσεών του τονίζοντας ότι δεν υποχωρεί ούτε σπιθαμή από τις προτάσεις του. Ο Τσάβες χρησιμοποίησε την προσφιλή του φράση «για την ώρα δεν κερδίσαμε», θυμίζοντας τη δήλωση που είχε κάνει όταν απέτυχε το πραξικόπημα που οργάνωσε το 1992...
Αντίθετα ο Τζορτζ Μπους έσπευσε να στείλει τα συγχαρητήριά του στον λαό της Βενεζουέλας επειδή ψήφισε ενάντια στις μεταρρυθμίσεις του Τσάβες, χαρακτηρίζοντας το αποτέλεσμα «καλό οιωνό». Είναι γεγονός ότι οι εντυπωσιακές φοιτητικές διαδηλώσεις και η σθεναρή στάση του επιχειρηματικού κόσμου και της καθολικής Εκκλησίας ενάντια στις προτάσεις για τη μεταρρύθμιση συνέβαλαν στο τελικό αποτέλεσμα. Η βασικότερη κατηγορία της αντιπολίτευσης, την οποία υιοθέτησαν οι ΗΠΑ και αρκετά διεθνή μέσα ενημέρωσης, είναι ότι ο Τσάβες αποτελεί απειλή για τη δημοκρατία και θέλει να εγκαθιδρύσει δικτατορία!
Η κορυφαία ανάμεσα στις μεταρρυθμίσεις είναι η πρόταση με την οποία οποιοσδήποτε – και στη συγκεκριμένη περίπτωση ο Τσάβες – θα έχει δικαίωμα να είναι υποψήφιος επ’ αόριστον για την Προεδρία της Δημοκρατίας.
Εκτός, όμως, από αυτή την τροποποίηση, ο Τσάβες ζήτησε 68 αλλαγές στα 350 άρθρα του Συντάγματος, ανάμεσα στις οποίες την παράταση της προεδρικής θητείας από έξι σε εφτά χρόνια, την κήρυξη κατάστασης «έκτακτης ανάγκης» επ’ αόριστον σε περιπτώσεις πραξικοπήματος, εισβολής, πολέμου ή φυσικής καταστροφής, τη δημιουργία κοινοτικών συμβουλίων που θα ασκούν τη «λαϊκή εξουσία» και τη μείωση της ηλικίας για το δικαίωμα ψήφου στα 16 χρόνια!
Η αντιπολίτευση θεώρησε το αποτέλεσμα ως την πρώτη νίκη ενάντια στον Τσάβες, ο οποίος έχει σημειώσει νίκες από το 1998 που αναδείχθηκε στην εξουσία σε οκτώ διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις.
Ωστόσο, οι παρατηρητές εκτιμούν ότι η δυναμική του Τσάβες δεν πρόκειται να περιοριστεί όσο βασίζεται στα αυξημένα έσοδα της χώρας από τις πωλήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά και στο πλέγμα των συμμαχιών που έχει συγκροτήσει στη Λατινική Αμερική. Έτσι κι αλλιώς ο Τσάβες θα παραμείνει στην εξουσία νομίμως μέχρι το 2013, οπότε λήγει η θητεία του, και μάλλον δεν θα αλλάξει τη στρατηγική του.
Είναι αλήθεια ότι, εκτός από το Κομμουνιστικό Κόμμα της Βενεζουέλας και ορισμένους άλλους μικρούς πολιτικούς σχηματισμούς, σχεδόν όλες οι δυνάμεις της Δεξιάς και της Κεντροδεξιάς έχουν συσπειρωθεί εναντίον του, προσπαθώντας να τον εμποδίσουν να συγκεντρώσει στα χέρια του υπερεξουσίες.
Ο απρόβλεπτος Τσάβες σίγουρα θα επαναφέρει τις προτάσεις του για τη μεταρρύθμιση, ιδιαίτερα καθώς ανάμεσα σε αυτές υπάρχει η μείωση της εργάσιμης ημέρας από οκτώ σε έξι ώρες, η εγγυημένη κοινωνική ασφάλιση για τους μη ασφαλισμένους εργάτες, δηλαδή ουσιαστικά για τον μισό ενεργό πληθυσμό της Βενεζουέλας (!) καθώς και η θεσμοποίηση των λεγόμενων «μπολιβαριανών αποστολών», δηλαδή των κοινωνικών προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από το πετρέλαιο.
Πολλές από τις προτάσεις του δεν έχουν διευκρινιστεί και η κάθε παράταξη τούς προσδίδει τη δική της ερμηνεία, όπως για παράδειγμα η προώθηση της οικονομικής δραστηριότητας κάτω από «τις αρχές της σοσιαλιστικής οικονομίας» ή η κατάργηση της αυτονομίας της κεντρικής τράπεζας ή ακόμη η διαχείριση από τον πρόεδρο των «διεθνών αποθεματικών» και της νομισματικής πολιτικής.
Πολλές από αυτές λειτούργησαν συνθηματολογικά και προς τις δύο πλευρές, όπως για παράδειγμα η απαγόρευση της ιδιωτικοποίησης των δημοσίων επιχειρήσεων ή το δικαίωμα απαλλοτριώσεων για να εξασφαλιστεί η «διατροφική ασφάλεια» ή ακόμη η απαγόρευση των λατιφουντίων (πρόκειται για τις μεγάλες ιδιωτικές αγροτικές ιδιοκτησίες που χαρακτήριζαν τη Λατινική Αμερική στα χρόνια της αποικιοκρατίας και της νεοαποικιοκρατίας).
Αναμφισβήτητα το δημοψήφισμα στη Βενεζουέλα μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά για τον Τσάβες, ώστε να περιορίσει τις αυταρχικές διαθέσεις του, αλλά ταυτόχρονα έδειξε ότι η κοινοβουλευτική δημοκρατία συνεχίζει να λειτουργεί στη χώρα αυτή κατά τρόπο ικανοποιητικό!
