Στις μέρες μας το πολιτικό παιχνίδι στηρίζεται τόσο πολύ στις εντυπώσεις και στην τακτική, σε βάρος της ουσίας, ώστε ένα απρόσμενο «εξωτερικό» γεγονός μπορεί να αλλάξει δραματικά το σκηνικό. Το είδαμε πριν από μερικά χρόνια στην Ισπανία, όταν η τρομοκρατική επίθεση λίγο πριν από τις εκλογές και ο αδέξιος χειρισμός της υπόθεσης από τον τότε πρωθυπουργό Χοσέ Αθνάρ, του στέρησε την τελευταία στιγμή μια εξασφαλισμένη εκλογική νίκη. Με τις ιδεολογικές διαφορές ανάμεσα στα κόμματα εξουσίας να μειώνονται συνεχώς, σε όλο τον πλανήτη, η νίκη από την ήττα δεν απέχει παρά το 1 ή το 2% των ψήφων.
Δεν είναι βέβαιο ότι ο πρωθυπουργός είχε τα προηγούμενα υπόψη του όταν στα μέσα του Αυγούστου αποφάσιζε να διαταράξει τα «μπάνια του λαού» προκηρύσσοντας πρόωρες εκλογές μόλις για ένα μήνα αργότερα. Το βέβαιο είναι ότι με την κίνησή του αυτή επεδίωκε να βρει όσο περισσότερο απροετοίμαστη την αντιπολίτευση και συγχρόνως να στρέψει την προσοχή της κοινής γνώμης από το σκάνδαλο των ομολόγων και τις πυρκαγιές της Πεντέλης στις κάλπες. Στο βωμό της εξασφάλισης αυτοδύναμων κυβερνήσεων, ο νέος εκλογικός νόμος προσφέρει ως δώρο στο πρώτο κόμμα 40 βουλευτικές έδρες, ακόμη κι αν ξεπεράσει μόλις μια ψήφο το δεύτερο. Καθώς σε όλες τις δημοσκοπήσεις η ΝΔ προηγείτο με ένα ποσοστό γύρω στο 1,5 με 2 %, η επιτυχία έμοιαζε εξασφαλισμένη, έστω και με μικρή διαφορά. Άλλωστε οποιαδήποτε εκλογική αναμέτρηση είναι στην ουσία ένα δημοψήφισμα στο οποίο οι ψηφοφόροι καλούνται να αποφασίσουν γύρω από ένα κεντρικό δίλημμα. Με δεδομένο ότι το ΠΑΣΟΚ δεν έχει πείσει ούτε τα ίδια του τα μέλη ότι πραγματικά άλλαξε, στο δίλημμα που έθετε ο κ. Καραμανλής («Δώστε μας ακόμη χρόνο ή επιστρέφουμε στις μέρες του παλιού ΠΑΣΟΚ») θα έπαιρνε πιθανότατα καταφατική απάντηση. Και ύστερα ήρθαν τα καθυστερημένα μελτέμια...
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η φετινή ξηρασία και οι υψηλές θερμοκρασίες έχουν παίξει σε όλη την νότια Ευρώπη το ρόλο τους για την χωρίς προηγούμενο θεομηνία των πυρκαγιών, αν και η προτεινόμενη από την εγχώρια κυβέρνηση αναθεώρηση του άρθρου 24 του Συντάγματος που προστατεύει τα δάση σίγουρα άνοιξε την όρεξη στους οικοπεδοφάγους της Πάρνηθας ή της Πεντέλης. Είναι επίσης γεγονός ότι θεομηνίες, από πυρκαγιές μέχρι τυφώνες, πλήττουν κάθε χρόνο δεκάδες χώρες χωρίς αυτό να οδηγεί σε αλλαγές κυβερνήσεων. Στην ελληνική όμως περίπτωση δεν είχαμε απλώς να κάνουμε με την μεγαλύτερη και πιο πολύνεκρη φυσική καταστροφή στη σύγχρονη ιστορία μας, αλλά με την πλήρη αποκάλυψη της παντελούς έλλειψης μέτρων ή σχεδίου δράσης, της διάλυσης των υπαρχόντων μηχανισμών και μιας ολοκληρωτικής αδυναμίας διαχείρισης κρίσεων όταν αυτές ξεσπούν. Το χειρότερο για την κυβέρνηση δεν είναι ότι στις 16 Σεπτεμβρίου η μυρωδιά από τις φωτιές θα υπάρχει ακόμη, αλλά ότι το κεντρικό δίλημμα των εκλογών (με εμάς ή με το παλιό ΠΑΣΟΚ) θα κρύβεται απ' τους καπνούς της Αττικής ή της Πελοποννήσου. Η νέα διακυβέρνηση μετατράπηκε σε κομματοκρατία για να καταλήξει σε μη-κυβέρνηση.
Καθώς το δίλημμα έχει ξεθωριάσει, τρία πράγματα μπορεί να συμβούν: Πρώτον, η ΝΔ κερδίζει οριακά. Δεύτερον, το ΠΑΣΟΚ καταφέρνει να επιβάλλει το δικό του δίλημμα («Η νυν κυβέρνηση είναι ανίκανη, εμείς θα τα κάνουμε καλύτερα») και να επικρατήσει. Τρίτον, οι κάλπες δεν βγάζουν καθαρό νικητή. Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές το μόνο βέβαιο είναι ότι το πολιτικό σκηνικό έχει αλλάξει ριζικά και ότι το τρίτο σενάριο κερδίζει έδαφος: Μπροστά στην αδυναμία των κομμάτων εξουσίας να την διαχειριστούν ή να αποτελέσουν αξιόπιστες εναλλακτικές λύσεις, θα πρέπει να αναμένεται ένα σημαντικό ποσοστό ψήφων διαμαρτυρίας που θα στραφούν προς μικρότερα κόμματα. Τα εκλογικά ποσοστά κάποιου ή κάποιων απ' αυτά θα αποτελέσουν τη μεγάλη έκπληξη των εκλογών. Αν το ΚΚΕ, ο Συνασπισμός και το ΛΑΟΣ συγκεντρώσουν μαζί ποσοστό πάνω από 16%, πιθανότατα να μην υπάρξει νικητής με αυτοδύναμη κοινοβουλευτική πλειοψηφία.( Ένα από τα καπρίτσια του εκλογικού νόμου είναι ότι το πλειοψηφούν κόμμα ευνοείται όσο αυξάνεται το ποσοστό των μικρών κομμάτων που δεν περνούν το 3% για να μπουν στη Βουλή αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία).
Μπορεί να τρομάζει θυμίζοντας «μέρες του '90» και συμμαχικές κυβερνήσεις χωρίς αρχές, αλλά η πιθανότητα να μην υπάρξει καθαρός νικητής αποτελεί σημείο των καιρών. Οι ατέλειωτες φωτιές με τους δεκάδες νεκρούς δεν συμβολίζουν παρά την πλήρη αδυναμία του σημερινού συστήματος να κυβερνήσει τη χώρα. Το βράδυ της 16ης Σεπτεμβρίου μάλλον θα σημάνει την αρχή μιας πολιτικής κρίσης παρά το τέλος της.
